روانشناسی اجتماعی

 

روانشناسی اجتماعی  چیست

 

روانشناسی اجتماعی (Social Psychology) یکی از شاخه‌های دانش روانشناسی که به بررسی رفتارهای اجتماعی مردم می پردازد.

 فارابی نخستین مطالعات و توجه در حوزه ی  رفتار اجتماعی و روانشناسی اجتماعی انجام داده کخ در کتب انگلیسی بنام الفارابی و گاها الفاربیوس شناخته می شود.

 

 

تعریف روانشناسی اجتماعی را به شکلی دقیق گوردن آلبرت  ارائه کرده است .

تعریف روانشناسی اجتماعی:

روانشناسی اجتماعی، مطالعه‌ی علمی و روشمند شیوه‌ی فکر کردن، احساس کردن و رفتار کردن انسان‌ها در حضور مستقیم و ضمنی دیگران است.

همچنین مطالعه‌ی رفتار و افکار و احساسات انسان‌ها، درجایی که  به عکس‌العمل دیگران – که در آن زمان و مکان حضور ندارند  – فکر می‌کنند، در مجموعه  روانشناسی اجتماعی قرار می‌گیرد.

 بسیاری از رفتارهای ما حتی در تنهائی هم  به شیوه عملکردمان در جمع مشابه است ،غذا خوردن در نهایی و جمع شبیه هم بوده و در هر دو از قاشق و چنگال استفاده می کنیم .بسیاری دیگر از الگوهای ما نیز تحت تأثیر جامعه و عوامل اجتماعی بوده  اما چون  در گروهی با عملکردهای مشابه هستیم چندان متوجه این موارد  با سفر به یک کشور دیگر  به‌زودی تفاوت الگوهای رفتاری خاص آن جامعه را با الگوهای رفتاری خودمان  از قبیل آداب سلام و علیک کردن ،غذا خوردن و خیلی موارد دیگر را درک خواهیم کرد . ”کلاین برگ“ معتقد است: ”روانشناسی، خود علمی جوان است و روانشناسی اجتماعی از آن هم جوان‌تر.“ مدت‌ها پس از آغاز روانشناسی علمی، روانشناسی اجتماعی به‌عنوان بخشی از جامعه‌شناسی شناخته شده و  هنوز هم در بعضی از دانشگاه‌ها، ”روانشناسی اجتماعی“ به‌صورت درسی در ردیف درس‌های جامعه‌شناسی ارائه  می‌شود. روانشناسی اجتماعی آمیختگی‌هائی با علوم دیگری چون مردم شناسی ،روانشناسی اجتماعی و مردم شناسی دارد. اما در سال های اخیر با حداکثر تلاش صاحبنظران تفاوت های بین این حوزه ها و تفکیک آن ها را از هم مشخص کرده اند .

• شناخت اجتماعی

در حوزه ی روانشناسی اجتماعی تحقیق روی شناخت اجتماعی بر روی قاطعیت اجتماعی درباره ی مردم، موقعیت‌های اجتماعی و گروه‌ها و چگونگی پردازش آن‌ها تأکید دارد. پژوهشگرهای شناخت اجتماعی، جریان اطلاعات را از محیط به انسان بررسی می‌کنند.
سه حیطهٔ تحقیقاتی زیر در این رویکرد مورد تأکید است:
 ادراک  اجتماعی
 حافظهٔ اجتماعی
قضاوت اجتماعی

● تبادل اجتماعی

در تعامل  بین دو نفر باهم، مبادله ی پاداش یا تنبیه بین آن‌ها صورت گرفته و  در بعضی موارد این‌کار عمدی است . برای مثال در خوابگاه دانشجویی، شما به هم‌اتاقی خود در درس زبان خارجه کمک کرده و در مقابل از او در درس آمار کمک بگیرید. نظریهٔ تبادل اجتماعی، تعامل میان فردی را بر اساس  سود و زیان آن برای هر شیوهٔ احتمالی تعاملی تحصیل می‌کند.

 

● نظریه‌های جامعه شناختی:

روانشناسی اجتماعی نه تنها ریشه در روانشناسی، بلکه ریشه در جامعه‌شناسی نیز دارد. در واقع، بعضی بر این اعتقادند که روانشناسی اجتماعی، پلی بین روانشناسی و جامعه‌شناسی بوده  به همین دلیل درس روانشناسی اجتماعی هم در گروه جامعه‌شناسی و هم در گروه روانشناسی آموزش داده می شود.

جامعه‌شناسی زیستی (زیست جامعه‌شناسی)

تازه‌ترین و جالب ترین  خروجی  از رابطه ی بین زیست‌شناسی و رفتار اجتماعی در جامعه‌شناسی زیستی دیده شده که  این رویکرد، نظریه ی تحولی را برای بیان  رفتار اجتماعی در حیوانات به‌کار می‌برد، در این دیدگاه، رفتار به‌عنوان بخشی که بواسطه ژنتیک تعیین شده  و بیان کننده الگوهای رفتاری در طول زمان با   انتخاب طبیعی ژن‌های خاص تحول پیدا کرده‌اند.
طبق  نظریه ی داروین  صفت ژنتیکی که دارای ارزش بقای زیادتری بوده و به بقای انسان ها کمک کند  باشد، به نسل‌های بعدی منتقل خواهد شد. بدین معنا که فرد دارای آن صفت ،فرزندان بیشتری به دنیا آورده و شانس بیشتری برای زنده ماندن و تولید مثل دارد.

 وضعیت نظریه‌ها در روانشناسی اجتماعی امروزی

در طی سال‌ها،یافته های روانشناسی نشان داده که موضوعات پیچیده با نظریه های بزرگ و جامع به طور کلی قابل توجیه نبوده و باید اندیشه های مختلف را از ترکیب نظریات گوناگون به دست آورد. به‌جای تمرکز  بر رفتار آشکار یا بر اندیشه‌ها، شناخت‌ها و نظریه‌ها،تلاش در کشف  روابط متقابل میان رفتارها، اندیشه‌ها و احساس‌ها را داشته و سعی در تسلط بر  تمام وجه‌های تجربیات  انسان از جمله رفتار، شناخت و انگیزش‌های او دارند.

اندیشهٔ اجتماعی: (خودمداری)

به‌عقیده ی پیاژه در هر مرحله از رشد کودک یک هم‌خوانی و پیوستگی عمومی بین تفکر  علمی و تفکر  اجتماعی وجود دارد. کودکان در دوران  پیش از عمل، بیشتر خودمدار ،(نگاه کردن  هر چیز از دیدگاه فردی ) که این موضوع از گفت وگوی بچه‌ها نمایان می‌شود.
در زمان خود مداری کودکان ، تمایل به  کنار یکدیگر  بودن اما جداگانه بازی کردن  دارند. مثلا  هر کودک در روی شن‌ها به طور جداگانه ساختمان‌های شنی خود را بنا می‌کند اما پس از طی زمان خود مداری، در کوشش‌های گروهی، عملیات خود را هماهنگ می کنند.
مهم‌ترین نکته در تئوری پیاژه ، درا بودن نقش بچه ها در دستیابی به وجود دیدگاه های گوناگون است.

تمایل اجتماعی:

آدلرمعتقد بود که به‌سر بردن با دیگران، اولین وظیفه‌ ی زندگی، سطح بعدی سازگاری اجتماعی که بخشی از سبک زندگی بوده ، رویکرد ما را در مقابل تمام مشکل‌های زندگی، تحت تأثیر قرار می‌دهد. مفهوم تمایل اجتماعی استعداد ذاتی فرد برای همکاری با دیگر مردم برای دست‌یابی به اهداف شخصی و اجتماعی می توان تعریف کرد.
از نظر آدلر نیروهای اجتماعی موثرتر از نیروهای زیست شناختی بر روی انسان هاست. بنابراین استعداد تمایل اجتماعی، فطری است. از ابتدائی‌ترین زمان‌ها، مردم در خانواده‌ها، قبیله‌ها و ملت‌ها گرد هم جمع شده و ایجاد  اجتماع‌ها برای حفظ و بقای انسان‌ها ضروری می‌باشند. بنابراین همیشه برای مردم لازم بوده که با یکدیگر همکاری نموده و تمایل اجتماعی خود را آشکار نمایند. فرد باید برای تحقق بخشیدن به اهداف شخصی و اجتماعی با جامعه همکاری کرده و در آن مشارکت داشته باشد.در مورد ارتباط روانشناسی اجتماعی با روانشناسی شخصیت بیشتر بدانیم...